Thursday 22 May 2014


ڤڠݢونان توليسن ديوانايݢرا، رنچوڠ دان کاوي دالم کالڠن مشارکت ڤڠݢوناڽ سبلوم ڤڽيبارن دان ڤڠݢوناان توليسن جاوي د نوسنتارا
           
سبلوم ڤڽيبارن دان ڤڠݢوناان توليسن جاوي د نوسنتارا سچارا عمومڽ، ڤرکمبڠن ڤڠݢوناان ببراڤ جنيس 
توليسن يڠ ڤرنه دݢوناکن دالم بهاس ملايو د نوسنتارا انتاراڽ اياله:

  توليسن رنچوڠ
توليسن رنچوڠ ﴿رنچوڠ﴾، اياله سيستم توليسن يڠ تربيت درڤد ڤللاۏا دان کاوي، يڠ اخيرڽ برأصل درڤد توليسن براهمي. حروف رنچوڠ ايايت حروف ملايو توا باڽق دݢوناکن د سومترا سلتن ﴿بڠکهولو دان هولو ڤلامبڠ﴾ دان مينڠکاباو. حروف اين ککال هيڠݢ کورون ک-18 ايايت سبلوم بلندا منجاجه ايندونيسيا
توليسن جنيس اين دکاتاکن باڽق دݢوناکن د سومترا سلتن دان مينڠکاباو. اصل-اصول توليسن اين منجادي ڤرتيکايان د انتارا ڤارا ڤڠکاجي. اد يڠ برڤنداڤت توليسن اين برأصل دري اينديا. مانکالا اد يڠ برڤنداڤت توليسن رنچوڠ اين اداله توليسن اصلي مشارکت يڠ منديامي کڤولاوان نوسنتارا. کدوا-دوا ڤنداڤت اين موڠکين اد کبنرنڽ کران سجق دري دولو لاݢي سجاره تله ممبوقتيکن بهاوا تمدون دري اينديا باڽق ممڤڠاروهي تمدون د کڤولاوان ملايو، تراوتما درڤد اسڤيک بوديا، ڤميکيرن دان کڤرچايأن. والاو باݢايماناڤون، ککوراڠن ارتيفق سجاره يڠ دتموي ممباتسکن معلومت مڠناءي ڤرکمبڠن توليسن اين. موڠکين جوݢ، توليسن اين کڤوڽان مشارکت تمڤتن . اين برساندرکن کڤد بنتوق-بنتوق ابجد اتاو اکساراڽ يڠ لبيه کڤد بنتوق عالم سمولاجادي سڤرتي رنتيڠ، ڤوهون کايو دان سوڠاي.
اڤ يڠ جلس، توليسن اين دݢوناکن دالم تيمڤوه يڠ اݢق لاما سهيڠݢ کورون ک-18 ايايت سبلوم بلندا منجاجه ايندونيسيا. توليسن اين دتوليس دأتس کوليت-کوليت کايو، داون-داون لونتر، کڤيڠن لوݢم دان ڤد باتو-باتو برسورت. انتارا تيڠݢالن سجاره يڠ ممبوقتيکن کوجودن جنيس توليسن اين اياله ڤنموان سباتڠ تياڠ باتو د کوتا کاڤور ڤد تاهون 1892.توليسن اين بربيذا مڠيکوت دايره ڤڠݢوناانڽ. جوسترو ايت توليسن يڠ همڤير سام بنتوقڽ توروت دتموي د سولويسي دان فيليڤين. ڤد لازيمڽ، اکسارا رنچوڠ اين دݢوناکن اونتوق منوليس بهاس ملايو کونو. اکسارا اين تربنتوق دري ڤنيروان ترهادڤ چابڠ، رنتيڠ، ڤوتوڠن کايو، دان بنتوق سوڠاي..

  توليسن کاوي
توليسن جاوا اين مروڤاکن ساله ساتو درڤد بوقتي وجودڽ ڤڠاروه اينديا دالم توليسن بهاس ملايو. جنيس توليسن اين باڽق دݢوناکن دالم کسوسسترأن جاوا يڠ مڠݢوناکن بهاس جاوا کونو. دالم جورنل اين دکاتاکن بهاوا توليسن جاوا يڠ مڠݢوناکن توليسن کاوي تله منيمبولکن کونتروۏيسي د کالڠن ڤڠکاجي بهاس.
منوروت جنسين ﴿ 1970 ﴾ سکريڤ کاوي اين برسومبرکن سجنيس سکريڤ ڤالي ايايت ڤالي کيوقثا اتاو ڤالي سقواري سکريڤت يڠ برسومبرکن سکريڤ براهمي ڤوربا. اين برساندرکن کڤد ڤڠرتين ڤرکاتان ‘کاوي' ايت. منوروت بلياو، اصطلاح ‘کاوي' ايت برأصل درڤد ڤرکاتان سنسکريت ‘کاۏي' يڠ برارتي ڤڽااير. ڤنداڤت اين منداڤت تنتاڠن درڤد ڤارا ڤڠکاجي يڠ لاين.ميثلڽ، چسڤريس ﴿1975﴾ برڤنداڤت بهاوا سکريڤ کاوي بوکن مروڤاکن تورونن درڤد سکريڤ ڤللاۏا. اين برداسرکن کڤد جارق وقتو انتارا سکريڤ ڤللاۏا دڠن سکريڤ کاوي ترلالو سيڠکت ايايت کيرا-کيرا 18 تاهون دان تيدق مموڠکينکن ڤرکمبڠن اتاو ايۏولوسي اونتوق مروبه سکريڤ ڤللاۏا ک سکريڤ کاوي. سلاين ايت سکريڤ کاوي جوݢ اد دتموي ڤد اينسکريڤسي د تانه بسر اسيا تڠݢارا ايايت د ليݢور تايلند ايايت سلاين دري ڤولاو جاوا. تمڤت اتاو کاوسن يڠ برلاينن اين منولق انداين بهاوا سکريڤ کاوي ممڤوڽاءي ڤرکاءيتن دڠن سکريڤ ڤللاۏا. جک برساندرکن کڤد حجه اين، سچارا لوݢيقڽ اد کبنرنڽ کران سسواتو بهاس ايت ممرلوکن ماس يڠ ڤنجڠ اونتوق مڠالمي ڤروبهن ترماسوقله ڤروبهن دالم ڤڠݢوناان توليسن. والاو باݢايمانڤون، ماسيه تيدق اد کسڤاکتن دري اهلي-اهلي سجاره مڠناءي حال اين
مڠيکوت چسڤريس لاݢي ، سکريڤ کاوي اين داڤت دبهاݢيکن کڤد دوا ايايت سکريڤ کاوي تردهولو دان سکريڤ کاوي ترکمودين. سکريڤ کاوي تردهولو دݢوناکن سلاما همڤير دوا ابد لاماڽ ايايت انتارا 750 م هيڠݢ 925 م. سکريڤ اين ممڤوڽاءي دوا بنتوق، ايايت بنتوق توا دان بنتوق باکو.بوقتي تراول يڠ دجومڤأي اوليه ڤڠکاجي اياله اينسکريڤسي ڤلومڤوڠن سماراڠ جاوا تڠه يڠ برتاريخ 750 م. سلاين درڤد ايت، اينسکريڤسي دينويو مالڠ جاوا تيمور برتاريخ 760 م دان اينسکريڤسي د چند ڤلااوسن لور جاوا يڠ برتاريخ کيرا-کيرا ڤرتڠهن ابد ک-9 م جوݢ مڠݢوناکن سکريڤ کاوي تردهولو. برداسرکن کڤد بوقتي ڤنموان اينسکريڤسي-اينسکريڤسي اين، جلس منونجوقکن بهاوا سکريڤ کاوي تردهولو اين باڽق دݢوناکن د کڤولاوان جاوا
سکريڤ کاوي ترکمودين ڤولا مڠيکوت چسڤريس ممڤوڽاءي زمان يڠ ڤنجڠ ايايت 325 تاهون برمولا دري تاهون 925 م هيڠݢ تاهون 1250 م. ڤد زمان ڤڠݢوناانڽ ، ڤوست ڤمرينتاهن کڤولاوان ايندونيسيا برتمڤت د جاوا تيمور. جوسترو ايت کبڽقکن اينسکريڤسي يڠ دتموي برادا د ڤوست ڤمرينتاهن اين. انتارا سکريڤ کاوي ترکمودين يڠ داڤت دکنل ڤستي اياله اينسکريڤسي کاوي جاوا تيمور، اينسکريڤسي جاوا تيمور زمان ايرلڠݢ دانينسکريڤسي کاوي جاوا تيمور زمان قادرا

توليسن ديوانايݢرا ﴿ديۏاناݢاري
دکاتاکن بهاوا توليسن دري اينديا يڠ ممڤڠاروهي بهاس ملايو، تله دکسن سأول ابد ک-4 م لاݢي، دان مڠݢوناکن توليسن ڤللاۏا دان ديۏاناݢاري. اين برداسرکن کڤد ببراڤ ڤراسستي يڠ دتموي. انتاراڽ سڤرتي ڤراسستي يڠ دجومڤأي د کوتاي ، کليمنتن يڠ مڠݢوناکن توليسن اينديا تتاڤي دالم بهاس سنسکريت. منوروت ف.ج مواورهيد ﴿1959 ﴾ ڤرکارا يڠ دچريتاکن ڤد ڤراسستي اين اداله مڠناءي سأورڠ راج د کوتاي ڤد وقتو ايت يڠ برنام مولاۏرمن. سلاين ايت ڤراسستي ساجمرتا يڠ دتموي ڤد ابد ک-7 م د اوتارا جاوا تڠه جوݢ مڠݢوناکن جنيس توليسن اين. بݢيتو جوݢ د ببراڤ تمڤت د سکيتر سومترا، ببراڤ ڤراسستي توروت دجومڤأي سڤرتي ڤراسستي تالڠ تووو دان ڤراسستي تلاݢ بيرو د ڤرلمبڠ، ڤراسستي کوتا کاڤور د ڤولاو بڠک، ڤراسستي کارڠ براهي، ڤراسستي ڤالس ڤاسيمه، ڤراسستي بوکيت ݢومبق دان ڤراسستي ميڽ توجوه اچيه. مانکالا د سمننجوڠ، ترداڤت ڤراسستي د قدح دان سبرڠ ڤراي يڠ برتاريخ ابد ک-4 م. د سلتن تايلند، مانيلا دان ۏيتنم جوݢ توروت دتموي ببراڤ ڤراسستي يڠ مڠݢوناکن توليسن ڤڠاروه اينديا
توليسن ڤللاۏا اين سبنرڽ داڤت دبهاݢيکن کڤد دوا جنيس سکريڤ يڠ دݢوناکن ڤد دوا زمان يڠ بربيذا. چسڤريس ﴿1975 ﴾ تله ممبهاݢيکن توليسن ڤللاۏا اين کڤد دوا سکريڤ ايايت سکريڤ ڤللاۏا تردهولو دان سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين. ڤمبهاݢين اين اداله برداسرکن کڤد تمڤت دان زمان توليسن اين دݢوناکن. سکريڤ ڤللاۏا تردهولو تله دتموي، ترتوليس ڤد ڤراسستي د کوتاي، کليمنتن سکيتر ابد ک-4 م. منوروت چههابرا ﴿ 1965 ﴾،برداسرکن عنصور ڤالاياوݢرافي برتاريخ سکيتر 400 م، اد امڤت اينسکريڤسي يڠ دجومڤأي ترتوليس دأتس باتو ڤنجڠ يڠ دبري نام يوڤ يڠ دتوليس مڠݢوناکن بهاس سنسکريت. سلاين ايت، ببراڤ ڤراسستي يڠ مڠݢوناکن بهاس سنسکريت دالم سکريڤ ڤللاۏا تردهولو توروت دتموي د ڤولاو جاوا يڠ دکنلي سباݢاي اينسکريڤسي ڤورناۏارمن دان دأڠݢرکن برتاريخ سکيتر ابد ک-4 م دان مروڤاکن اينسکريڤسي ترتوا يڠ دجومڤأي د ڤولاو جاوا
د تانه ملايو، سکريڤ ڤللاۏا تردهولو اين توروت دتموي. منوروت چسڤريس، اينسکريڤسي يڠ دتموي د بوکيت مرتاجم دان د چروق تو'کون، سبرڠ ڤراي، مڽروڤأي اينسکريڤسي ڤورناۏارمن. درڤد معلومت يڠ داوتاراکن اين، جلس منونجوقکن بهاوا سکريڤ ڤللاۏا تردهولو يڠ ترداڤت ڤد اينسکريڤسي-اينسکريڤسي د کڤولاوان ملايو، کسمواڽ ترتوليس دالم بهاس سنسکريت
سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين ڤولا، دتموي ترتوليس ڤد اينسکريڤسي-اينسکريڤسي د کڤولاوان ملايو سکيتر ابد ک-7 م سهيڠݢ بهاݢين سڤروح ابد ک-8 م. انتارا چونتوه اينسکريڤسي يڠ دتموي اياله اينسکريڤسي توق مس جاوا تڠه ڤد اول ابد ک-7 م دان اد تيݢ اينسکريڤسي يڠ دتموي ڤد زمان سريۏيجاي ايايت د کدوکن بوکيت، تالڠ تووو دان کوتا کاڤور ڤولاو بڠک. والاوڤون سکريڤ اين برتوروتن دري زمان ڤڠݢوناانيا ﴿ سکريڤ ڤللاۏا تردهولو – سکيتر ابد ک-4م دان سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين، ابد ک-7 م ﴾ نامون، ماسيه ترداڤت ببراڤ ڤربيذأن يڠ کتارا. منوروت چسڤريس “…ات اس نوت ثات اوف تيه ڤللاۏا اينسکريڤشنس تيهمسلۏيس، وهيري تيه ايارليار سکريڤت ديۏيلوڤيد الوڠ ضيففيرينت لاينس
انتارا ڤربيذأن اساس سکريڤ ڤللاۏا تردهولو دڠن ڤللاۏا ترکمودين اياله دري سݢي ڤرينسيڤ توليسن. د داڤتي سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين مڠݢوناکن اکسارا اتاو ابجد يڠ سام تيڠݢي انتارا ساتو سام لاين اتاو دکنلي سباݢاي ‘ايقوال هيغت ڤرينچيڤلي' سداڠکن ڤللاۏا تردهولو اکساراڽ بسر دان تيدق سام بنتوقڽ. سلاين ايت سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين مڽروڤأي سکريڤ کاوي سداڠکن ڤللاۏا تردهولو اݢق برلاينن دري سکريڤ ترسبوت.والاوڤون بݢيتو، کدوا-دوا سکريڤ اين ممڤوڽاءي ڤرسامأن دري سݢي ݢاي کران کدوانيا دݢوناکن سباݢاي سکريڤ مونومن اتاو توݢو
برداسرکن کتراڠن دأتس جلس ممبوقتيکن بهاوا ترداڤت دوا جنيس سکريڤ ڤد توليسن ڤللاۏا ايايت سکريڤ ڤللاۏا تردهولو دان سکريڤ ڤللاۏا ترکمودين. والاوڤون اݢق بربيذا سديکيت دري سݢي بنتوق توليسن اين تتاڤي زمان ڤڠݢوناانڽ برتوروتن ايايت د سکيتر ابد ک-4 م هيڠݢ ابد ک-8 م. ڤمبهاݢين کڤد دوا جنيس سکريڤ اين ممودهکن ڤارا ڤڠکاجي مڠنلڤستي توليسن دان زمان ڤڠݢوناان توليسن ترسبوت. نامون، اڤ يڠ جلسڽ اياله ڤڠݢوناان کدوا-دوا سکريڤ اين ممبوقتيکن بهاوا بهاس ملايو ڤرنه مڠݢوناکن توليسن يڠ دڤڠاروهي توليسن دري اينديا تراوتما درڤد توليسن ڤللاۏا     
            

No comments:

Post a Comment